In onze vorige blog bespraken we de schadelijke effecten van roddelen binnen zorgteams en hoe dit de samenwerking kan ondermijnen. Maar wist je dat zelfs iets leuks als humor voor problemen kan zorgen als het niet op de juiste manier wordt gebruikt? Humor kan verbinding en plezier brengen, maar het kan ook een wapen zijn dat de teamdynamiek verstoort. Wat is precies het verschil tussen humor en cynisme? En hoe zet je humor effectief in zonder de veiligheid binnen het team te bedreigen?
Humor: Meer dan alleen grappen
Humor is vaak jolig en grappig. Het kan zorgen voor blijheid, spontaniteit en plezier binnen een team. Maar het kan ook omslaan in iets negatiefs. In een zorgteam dat ik begeleidde werden de hele tijd grapjes gemaakt. Soms gingen de grappen zelfs over de rand van wat acceptabel is, waardoor ik me afvroeg: “Wanneer moet ik jullie serieus nemen?” Hoewel humor kan helpen om met moeilijke situaties om te gaan en zaken bloot te leggen, kan het ook afleiden van waar het echt om gaat en kan het een manier zijn om moeilijke onderwerpen te ontwijken.
Tijdens een teamsessie met dit team merkte ik dat humor te veel gebruikt werd en de veiligheid bedreigde. Ik legde de sessie stil en gaf aan wat ik zag gebeuren. Dit gaf het team de kans om te bepalen wat ze ermee wilden doen. We bespraken het in tweetallen: “Ik gebruik wel eens humor, hoe is dat voor jou?” Zo maakten we afspraken over het gebruik van humor en zorgden we voor een veilige en respectvolle omgeving.
Humor als wapen
Humor kan ook als wapen worden gebruikt om anderen te kleineren, soms bijna vergelijkbaar met een roast. Dit kan schadelijk zijn en de teamdynamiek negatief beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van hoe en waarom je humor gebruikt. Of anders gezegd:
“Leg de vis op tafel, anders gaat hij liggen stinken.”
Bespreek zaken openlijk in plaats van ze te verbergen achter grappen.
Het verschil tussen humor en cynisme
Cynisme is volgens het woordenboek een houding of gemoedstoestand van wantrouwen, en benadrukt meestal het negatieve. Cynische opmerkingen kunnen als persoonlijke afwijzing worden ervaren, zelfs als ze als grap zijn bedoeld. Cynisme kan moeilijk te herkennen zijn omdat het soms verpakt is als iets aardigs, maar dan met een negatieve toon. Dit kan de onderlinge relaties verslechteren waardoor de samenwerking lastig wordt.
Humor als hulpmiddel
Humor is misschien minder diepgaand dan cynisme, maar het kan ook helpen om moeilijke situaties bespreekbaar te maken. Het gebruik van humor om een situatie onder controle te houden of om spanning te vermijden kan soms nuttig zijn. Het doel van humor in een team moet dan ook zijn om:
● Ongemakkelijkheden op te lossen
● Het ijs te breken
● Speels de grenzen af te tasten
● Bruggen te bouwen
● Collega’s vriendelijk te spiegelen
● Moeilijke dingen lichter te maken
● Groter te denken
De redenen waarom mensen humor inzetten zijn vaak om te verbinden, te ontspannen, elkaar wakker te schudden en de sfeer positiever of lichter te maken. Humor is dan niet het doel, maar het middel.
Meer weten over de voordelen van humor op het werk? Lees hier wat auteur Ben Tiggelaar erover zegt.
Gebruik humor bewust
Humor kan een krachtig hulpmiddel zijn om een positieve en verbindende sfeer te creëren binnen zorgteams. Het is hierbij wel heel belangrijk om je bewust te zijn van hoe en waarom je humor gebruikt. Zorg ervoor dat humor niet wordt gebruikt om anderen te kleineren of om moeilijke onderwerpen te ontwijken. Door humor op een respectvolle en constructieve manier in te zetten, draag je op dezelfde manier bij aan de teamdynamiek.
Lees ook: De donkere kant van roddelen en hoe het teams ruïneert