Elke teamleider wil dat een team lekker samenwerkt, goed met elkaar communiceert en plezier heeft in het werk. Toch spelen er vaak problemen die niet eenvoudig zijn op te lossen. Kwesties die vaak te maken hebben met onderlinge samenwerking en communicatie. De belangrijkste oorzaak? Mensen handelen vaak vanuit het gevoel slachtoffer te zijn en reageren daardoor op een ongezonde manier op andere teamleden, waardoor er moeizame relaties en werkverhoudingen ontstaan. Wil je hier als leider verandering in brengen? Dan is het noodzakelijk dat jouw mensen leren hun eigen verantwoordelijkheid te nemen.
Hoe leer jij jouw team om eigen verantwoordelijkheid te nemen?
Mensen willen rotgevoelens zoals schuldgevoel, schaamte en afwijzing graag vermijden. Zowel bij zichzelf als bij anderen. Dit zorgt ervoor dat gedrag en communicatie er altijd op is gericht een ‘schuldige’ te vinden. Mensen praten dan in verwijten en zijn negatief over anderen, of over zichzelf. De slachtoffer positie komt iedereen wel bekend voor. Het komt erop neer dat anderen moeten veranderen, dan pas voel jij je goed. Eigenlijk leg je het lot in de handen van de ander. Je bent de hond die op z’n rug ligt met de pootjes in de lucht.
Slachtofferschap
Zo had ik onlangs als teamcoach een groep behandelaars in de zorg waar een conflict was ontstaan. Eén van de teamleden was regelmatig afwezig geweest, en collega’s hadden veel taken overgenomen. Nu de werksituatie weer was genormaliseerd, vroeg de organisatie om een herverdeling van het werk. Maar daar kwam het team niet uit. Iedereen voelde zich slachtoffer en handelde vanuit dat slachtofferschap. Collega’s voelden zich slachtoffer, omdat zij voor hun gevoel al veel hadden gegeven en nu weer moesten inleveren. De collega die lange tijd afwezig was geweest, voelde zich slachtoffer en stuitte op een muur van afwijzing. Beide wezen de ander als ‘schuldige’ aan, degene die het zou moeten oplossen.
Leren verantwoordelijkheid te nemen
Als we willen groeien naar gezonde (werk)relaties moeten we leren verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen gevoelens. Daarom werk ik in mijn team coaching regelmatig met de Dramadriehoek, een model dat inzicht geeft in ongezonde relaties tussen mensen onderling, en met jezelf. Ik leg eerst de theorie van de Dramadriehoek uit en vraag vervolgens aan de groep of ze zien wat er bij hen gebeurt. Dat is vaak heel moeilijk als je zelf in zo’n situatie zit.
Onderzoek wat je zelf kunt doen
Bij de groep behandelaars kwam pas weer ruimte en ontspanning, nadat inzicht was ontstaan in de Dramadriehoek en welke rol eenieder daarin speelde. Ik vroeg de teamleden: Ga eens aan de oorzaak kant staan? Wat kun jij zelf doen in deze situatie? Wat is jouw verantwoordelijkheid? Dan verandert er iets vanbinnen, iemands gevoel verandert en mensen hebben een handvat om zelf tot een oplossing te komen. Door de schuld niet meer bij de ander te leggen, maar te onderzoeken wat je zelf kan doen, lag de oplossing van de herverdeling van het werk binnen no time op tafel. En werd weer de intentie uitgesproken om samen te werken.
Neem zelf het stuur in handen
Slachtoffergevoel kennen we allemaal, iedereen voelt dit, en dat gevoel hoeft niet weg. Om er beter mee om te gaan, kun je leren om die rotgevoelens te dragen en zelf een uitweg te zoeken. Zonder de schuld en verantwoordelijkheid bij de ander neer te leggen. Zo neem je zelf het stuur in handen.
PS: Wil je meer weten over de Dramadriehoek en zou je graag een praktische toelichting willen ontvangen? Neem dan contact  met me op; een persoonlijk adviesgesprek is gratis
Henk Minnen
Teamcoach Triple Balance